Συμμετοχή του 3 ου ΓΕΛ ΤΡΙΚΑΛΩΝ «Οδυσσέας Ελύτης» σε πρόγραμμα ERASMUS 2020-1-EL01-KA101-077950 επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στο Ελσίνκι της Φιλανδίας και στο Ταλλίν της Εσθονίας
Το πρόγραμμα, στο οποίο συμμετείχε το 3ο ΓΕΛ Τρικάλων «Οδυσσέας Ελύτης» με θέμα «Οι καλύτερες πρακτικές στη συγκριτική αξιολόγηση», διεξήχθη στο Ελσίνκι της Φιλανδίας από την 24η Οκτωβρίου 2021 έως και την 27η Οκτωβρίου 2021 και στο Ταλίν της Εσθονίας από την 28η Οκτωβρίου 2021 μέχρι την 30η Οκτωβρίου 2021 με παράλληλη εκπροσώπηση των χωρών της Ισπανίας, Πολωνίας και των Σκοπίων. Στο πρόγραμμα το σχολείο και τη χώρα μας εκπροσώπησαν οι εκπαιδευτικοί: Μαρία Σαμαρά καθηγήτρια Αγγλικών – συντονίστρια, Βαία Μέλλιου Γυμνάστρια, Δήμητρα Βαργιάμη Φιλόλογος –Νομικός.
Στο Ελσίνκι της Φινλανδίας αρχικά οι εκπαιδευτικοί των συμμετεχόντων χωρών εργάστηκαν στο σύγχρονο κτίριο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης Οodi, υπό την καθοδήγηση της εκπαιδεύτριας κας ΄Αντρεα Γκάτμαν σε θέματα που αφορούσαν στις κρίσεις και τις προκλήσεις κατά τη διάρκεια της Πανδημίας λόγω του Covid-19. Παρουσιάστηκαν και αξιολογήθηκαν οι πρακτικές της κάθε χώρας συμμετοχής και στη συνέχεια αναλύθηκε το πώς τα εκπαιδευτικά προγράμματα σπουδών μπορούν να στηρίξουν την εκπαίδευση σε πανδημικές καταστάσεις. Παρουσιάστηκαν διάφορα εκπαιδευτικά εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιεί και να αξιοποιεί ο εκπαιδευτικός όταν καλείται να διαχειριστεί διάφορες κρίσεις όπως η κλιματική, η εκπαιδευτική και η πρόσφατη κρίση εξαιτίας της πανδημίας, ώστε να είναι ικανός να διαχειρίζεται τη μάθηση ακόμη και σε τέτοιες καταστάσεις.
Το εκπαιδευτικό μοντέλο του Φινλανδικού συστήματος αξιολογεί τα τελευταία χρόνια όλες τις δυσκολίες ή τους ανατρεπτικούς παράγοντες για την ομαλή εξέλιξη της μαθησιακής πορείας των παιδιών και έχει εντάξει σε πολλά σχολεία ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, τα οποία γενικότερα προσεγγίζουν και αξιολογούν το πρόβλημα του κάθε μαθητή. Όλα αυτά τα θέματα αφορούν όλους τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι καλούνται να ανταποκριθούν σε νέα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα που δημιουργούνται εξαιτίας των διαφόρων κρίσεων και αποτελούν πρόκληση για το εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας.
Πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε σχολικά συγκροτήματα στην περιοχή της VAADA, προκειμένου οι επιμορφούμενοι να εργαστούν στο πεδίο και να γίνει παρουσίαση και επιτόπια έρευνα για την εφαρμογή του Φινλανδικού εκπαιδευτικού μοντέλου. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας στηρίχθηκε στις παιδαγωγικές αρχές του Αλεξάντερ Κίβι, το οποίο στηρίζεται σε ανοικτές μεθόδους συντονισμού, σύμφωνα με τις οποίες η κάθε εκπαιδευτική μονάδα είναι αυτόνομη ως προς την αξιολόγηση των αναγκών της και μπορεί να δημιουργεί διαφορετικά μοντέλα του δικού της προγράμματος μαθημάτων σε σχέση με το Εθνικό πρόγραμμα σπουδών. Παρουσιάστηκαν παραδείγματα Δήμων που τα σχολεία τους εφαρμόζουν διαφορετικά –ανοικτά προγράμματα σπουδών, όπως τα σχολεία του Δήμου OULU.
Εντυπωσιακή ήταν και η παρουσίαση των προγραμμάτων σπουδών που πραγματοποιήθηκε στα δύο σχολεία στην περιοχή της VAADA, του σχολείου του Vaskivuori lukio (ΓΕΛ) και του Varia Vocational College (ΕΠΑΛ), κατά την οποία οι Διευθυντές των σχολικών μονάδων παρουσίασαν το διοικητικό μοντέλο που εφαρμόζεται στην Φινλανδία και τη γενικότερη οργάνωση της εκπαίδευσης. Το μοντέλο αυτό είναι αποκεντρωτικό και προτάσσει το σεβασμό στην προσωπικότητα του μαθητή, ο Διευθυντής μάλιστα της κάθε σχολικής μονάδας μπορεί να έχει ισόβια θητεία αφού επιλέγεται και αξιολογείται από Επιτροπή του Δήμου στην οποία συμμετέχουν και εκπρόσωποι των γονέων και των μαθητών. Για τα επόμενα χρόνια η φοίτηση στο Γενικό Λύκειο έγινε υποχρεωτική από τον απερχόμενο Αύγουστο ενώ για την τεχνική εκπαίδευση αναφέρθηκε ότι μόλις το 40% των μαθητών επιλέγουν την τεχνική εκπαίδευση, ποσοστό που τα τελευταία χρόνια τείνει να αυξηθεί.
Το Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα τα τελευταία χρόνια έχει προσανατολιστεί στην κλινική προσέγγιση της εκπαίδευσης και στην επίσπευση εκμάθησης στους μαθητές των θετικών συναισθημάτων της αυτοεκτίμησης και της εμπιστοσύνης. Για το μέλλον της Φινλανδικής εκπαίδευσης, για τον προσανατολισμό και τον προγραμματισμό του εκπαιδευτικού συστήματος τονίστηκε ότι η κυκλική οικονομία ( μελλοντικές δεξιότητες –ενεργοί πολίτες) αποτελεί μέρος των προγραμμάτων των μαθημάτων και ότι αυτό ανταποκρίνεται πλήρως στην Φινλανδική κοινωνία η οποία έχει θέσει ως στόχο να έχει καθαρό περιβάλλον χωρίς μόλυνση –χρησιμοποιώντας αποκλειστικά «καθαρή ενέργεια» μέχρι το 2035.
Με αυτή την αφορμή προτάθηκαν εργαλεία /παιχνίδια με σκοπό να εκπαιδευτούν οι μαθητές στην τάξη στην κυκλική οικονομία καθώς και υλικό και εργαλεία που χρησιμοποιεί το Φινλανδικό σχολείο για να εκπαιδεύει τους μαθητές σε αυτό το θέμα σε όλα τα επίπεδα. Ολοκληρώνοντας την επιμόρφωση στη Φινλανδία αξίζει να σημειωθεί και να τονιστεί η άριστη κτιριακή υποδομή όλων των σχολικών μονάδων οι οποίες έχουν υπερσύγχρονο εξοπλισμό εργαστηριακό, ψηφιακό, άθλησης, χώρων υποδοχής, εστίασης, αναψυχής και απασχόλησης των μαθητών σε αντίθεση με άλλα εκπαιδευτικά συστήματα που υστερούν κατά πολύ και σε αυτό το σημείο.
Το πρόγραμμα της επιμόρφωσης συνεχίστηκε στην Εσθονία, στο Πανεπιστήμιο του Ταλλίν, από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Μάρτ Λάανπερ, ο οποίος παρουσίασε τους άξονες των βασικών μεταρρυθμίσεων του εκπαιδευτικού συστήματος της Εσθονίας οι οποίοι αφορούν στα εθνικά προγράμματα σπουδών, την αυτονομία των σχολικών μονάδων, την εξωτερική αξιολόγηση, την ψηφιοποίηση των προγραμμάτων σπουδών, αλλά και τη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής στρατηγικής για τα έτη 2021-2035. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Εσθονίας έχει επηρεαστεί από το Φινλανδικό μοντέλο σε πολλά σημεία όπως στην αυτονομία των σχολικών μονάδων σύμφωνα με την οποία τα σχολικά προγράμματα είναι ευέλικτα και διαμορφώνονται ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες την κάθε κοινότητας, στη διαμόρφωση πολιτικών περιεκτικής εκπαίδευσης, στην υποχρεωτικότητα των σχολείων να παρέχουν στους μαθητές που χρειάζονται υποστήριξη καθώς και ελεύθερη πρόσβαση σε κοινωνικούς παιδαγωγούς, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους κλπ.
Στην παρουσίαση του εκπαιδευτικού συστήματος τονίστηκε ότι η Εσθονία κατέχει την 1η θέση στο Διεθνές Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των Μαθητών – PISA (Programme for International Student Assessment) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), μετά από διεθνή έρευνα στο χώρο της εκπαίδευσης. Οι λόγοι που κατάφερε η μικρή αυτή χώρα να καταλάβει την 1η θέση είναι ότι διαθέτει υψηλή αυτονομία στις σχολικές μονάδες, εκπαιδευτικό προσωπικό με υψηλά προσόντα (όλοι οι καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπ/σης κατέχουν μεταπτυχιακή πιστοποίηση αλλά και εμπειρία διδασκαλίας δίπλα σε άλλους καθηγητές- μέντορες), ίσες ευκαιρίες για όλους τους μαθητές, μεταγνωστικές στρατηγικές, περισσότερα βιβλία για το σπίτι και αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση.
Οι μαθητές της Εσθονίας είναι οι πιο ενεργοί χρήστες του e –σχολείου και του σχολικού ιστότοπου και αυτό είναι που αποτελεί ακόμη και σήμερα έναν από τους βασικούς στόχους του εκπαιδευτικού τους συστήματος, η ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης. Με τους εκπαιδευτικούς συνεργάστηκαν ορισμένοι μαθητές από σχολείο της Εσθονίας αλλά και φοιτητές στο χώρο του Πανεπιστημίου, οι οποίοι παρουσίασαν δράσεις του σχολείου τους και ψηφιακά εργαλεία μάθησης.
Το πρόγραμμα συνεχίστηκε με επισκέψεις σε σχολικές μονάδες στο Ταλλίν και στην πόλη Κέχρα με παρουσίαση από τους Διευθυντές των προγραμμάτων σπουδών, των βασικών αρχών λειτουργίας των σχολικών μονάδων, που λειτουργούν αυτόνομα στην κοινότητα, τη στροφή προς την ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης καθώς και τις υπερσύγχρονες κτιριακές υποδομές.
Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με την ανατροφοδότηση από όλους τους συμμετέχοντες και την αξιολόγηση. Η εκπαίδευση των πολιτών αποτελεί προτεραιότητα γι αυτές τις χώρες και στηρίζεται σε αρχές και προγράμματα που αποτελούν πρόκληση για το μέλλον.
